Anne adaylarının vücutları, bebeğin beslenmesi için doğum gerçekleşmeden önce pek çok hazırlık yapmaya başlar. Memeler büyür, hormonlar süt üretimini teşvik eder. Sonuç olarak süt üretiminin artması süt kanallarına anne sütünün gelmesini sağlar. Bebek de sütü emerek annenin süt yapımına destek olur. Farklı bir deyişle bebek ne kadar çok emerse, vücut o kadar çok anne sütü yapar. Sıkça merak edilen “Anne sütü nasıl gelir?” sorusu bu şekilde yanıtlanabilir.
Bu yazımızda anne adaylarının ve emziren annelerin sıklıkla merak ettiği “Anne sütü nasıl artar?”, “2 aylık bebek kaç ml anne sütü içer?”, “Sağılan anne sütü nasıl saklanır?” “Anne sütü ne zaman gelir ” ve “Anne sütü gelmesi için ne yapmalı?” gibi soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.
Anne Sütünün Besleyici Özellikleri
Anne sütü faydaları açısından son derece zengindir. Bebeğin gelişiminin sürmesi, sağlıklı ve dengeli beslenmesi için önemli bir besin kaynağıdır. Anne sütünün faydaları genel anlamda biliniyor olsa da diyet kaynaklı vitamin ve mineraller de anne sütünün bileşiminde rol oynar. Bu nedenle halk arasında anne sütü yapan yiyecekler olarak bilinen besin türlerinin diyete eklenmesi önemli olabilir.
Anne sütü içeriği, emzirme süreci boyunca yani bebek geliştikçe farklılaşır. Bu değişim, bebeğin ihtiyaçlarına göre şekillenir. Böylece bebeğin beslenmesi sağlıklı bir şekilde sürdürülür.
Anne Sütünün Faydaları
Neredeyse mükemmel bir vitamin, protein ve yağ karışımına sahip olan anne sütü, bebekler için ideal beslenmeyi sağlar. Bebeğinizin büyümesi için ihtiyaç duyduğu her besin maddesi, anne sütü ile kolay sindirilen bir formda sağlanır. Emzirmenin anne için de faydaları bulunur. Emzirmek, kalori yakımı sağlar. Bu nedenle hamilelik kilosunun daha hızlı verilmesine yardımcı olabilir. Emzirmenin 2 yıla kadar devam eden faydaları vardır [1] .
Anne Sütü Nasıl Sağılır ve Saklanır?
Fazla miktarda süt gelmesi, memede hissedilen dolgunluk hissi ya da bebeğin anneden ayrılması gereken zamanlarda anne sütünün sağılması ve saklanması gerekebilir. Yalnızca anne sütünün artması için de anne sütü sağma işleminin yapılması gerekebilir. Peki anne sütü nasıl sağılır?
Anne sütü, elle ya da göğüs pompası yardımıyla sağılabilir. Anne sütünü sağmadan önce memeyi ılık bir havlu ile örtmek, ya da ılık bir banyo yaptıktan sonra sütü sağmaya başlamak, sağma işlemini kolaylaştırmaya yardımcı olabilir. Anne sütünü sağmadan önce ellerin ve sağma kabının temiz olduğundan emin olunmalıdır. Eğer elle sağma yapacaksanız bir elinizle memeyi kavrayın; diğer elinizle işaret parmağınız ve baş parmağınızla "C" şekli oluşturun. Parmağınızı ve baş parmağınızı meme ucundan birkaç santimetre uzaktan, yani meme ucunun etrafındaki daha koyu alanın (areola) hemen dışından tutarak nazikçe sıkın ve bırakın. Bu işlemi ritmik olarak tekrarlayın. Makine ile sağım yapmayı tercih ederseniz makinenin kullanım talimatlarını takip etmeniz önerilebilir. Sıklıkla merak edilen “Dışarı çıkarken anne sütü nasıl saklanır?” sorusu bu şekilde yanıtlanabilir.
Sağılmış anne sütü saklama koşulları da son derece önemlidir. Bu süreçte emziren annelerin akıllarında “Anne sütü nasıl ısıtılır?”, “Sağılmış anne sütü nasıl verilir?” “Anne sütü dolaptan çıktıktan sonra ne kadar sürede tüketilmeli?” gibi sorular yer alır. Anne sütünü steril bir kapta veya özel anne sütü saklama poşetlerinde saklayabilirsiniz. 4 derece veya daha düşük sıcaklıktaki buzdolabında 8 güne kadar anne sütünü depolayabilirsiniz. Buzdolabınızın sıcaklığından emin değilseniz veya buzdolabınız 4 dereceden yüksek ısıda ise sağılan sütün 3 gün içinde kullanılması önerilir 2. Anne sütünü, buzdolabının derin dondurucu kısmı -18 derece ısıda ise 9 aya kadar saklayabilirsiniz. Seyahat sırasında ise anne sütü saklama süresi, buz paketleri ile birlikte 24 saate kadardır[3] [VŞ3] 4 .
Peki anne sütü ısıtılır mı? Dondurulmuş anne sütünü bebeğinize vermeden önce buzdolabında yavaşça çözmek, yapılabilecek en iyi yoldur. Eğer anne sütünü hemen kullanmanız gerekiyorsa, sütü sakladığınız kabı ılık suya koyarak veya akan ılık suyun altında tutarak buzunu çözebilirsiniz. Çözülmüş sütü kesinlikle tekrar dondurmayın. Çözdürmek için mikrodalga kullanmayın.
Merak edilen bir diğer soru da “Oda sıcaklığındaki anne sütü ısıtılır mı?” şeklindedir. Bu durumda bebeğin süte verdiği tepkiyi gözlemlemek gerekebilir. Eğer bebeğiniz oda sıcaklığındaki sütten memnunsa ısıtma işlemine gerek yoktur. Ancak bebek oda sıcaklığındaki sütü içmeyi reddediyorsa sütün bulunduğu kabı ılık su dolu bir hazneye koyarak veya akan ılık suyun altında tutarak vücut sıcaklığına kadar ısıtabilirsiniz3.
Kaçınılması Gereken Yiyecekler
Bebeğiniz belirli bir yiyeceğe veya içeceğe karşı hassassa, bunlardan kaçınmanız gerekebilir. Kaçınılması gereken bazı yiyecek ve içecekler şu şekilde listelenebilir5:
- Kafein: Çay ve kahvenin yanı sıra çikolata, çeşitli enerji içecekleri ve alkolsüz içeceklerde de kafein bulunur. Kafein bir uyarıcı olduğu için emzirme döneminde kafein tüketiminin sınırlandırılması ya da tamamen bırakılması önerilebilir. Kahve içmeyi seviyorsanız günde 300 mg'dan fazla (yaklaşık 2 fincan filtre kahve) kafein almamaya çalışın.
- Balık: Cıva gibi bilinen kimyasal kirletici maddelere maruziyeti azaltmak için emzirirken dipte yaşayan büyük balıkları yemekten kaçının. Kaçınılması gereken balıklar arasında kılıç balığı, kral uskumru, marlin, büyük gözlü ton balığı, turuncu pazı ve kiremit balığı bulunur6.
- Alkol: Bebeğinizi emzirirken alkol tüketiminden kaçının.
Tüm bunlara ek olarak iyi pişmemiş ya da çiğ etlerin tüketilmemesi önemlidir. Bazı esansiyel yağların emzirme döneminde kullanılması güvenli olsa da bazılarından kaçınılması gerekir. En önemlisi, kullanmadan önce her türlü bitkisel ürünü ve uçucu yağı hekiminize danışın.
Tercih Edilmesi Gereken Gıdalar
Emziren annelerin takip etmeleri gereken beslenme programı temel olarak, doğal besinler, meyveler, hayvansal ve bitkisel gıdalar, kuruyemişler şeklinde sıralanabilir. Porsiyon miktarının azaltılıp öğün sayısının artırılması da önerilebilir. Etrafta pek çok farklı leziz tarifler bulunsa da gebelik sürecinde olduğu gibi emzirme döneminde de dengeli ve sağlıklı beslenmek önemlidir.
Emziren annelerin haftalık diyet listesinde; protein ve kalsiyum düzeyi yüksek yumurta, peynir, yoğurt, nohut, bulgur, mercimek, yulaf, susam gibi ürünler yer alabilir. Mevsim sebzeleri ile yapılan çorba, doğal antibiyotik olarak bilinen sarımsak, kimyon, dereotu, karoten bakımından zengin havuç, salata gibi besinler aşırıya kaçılmamak üzere günlük olarak tüketilebilir. Vitamini bol, taze sıkılmış mevsim meyvelerinin suyu, badem, ceviz ve fındık gibi kuruyemiş türleri küçük porsiyonlar halinde alınabilir. Anne sütü arttırıcı çay olarak bilinen rezene çayı tüketilebilir. Emzirme sürecinde sağlıklı bir beslenme programı oluşturmak için hekiminize ve diyetisyeninize danışmanız faydalıdır.
Anne Sütünü Artırmak İçin İpuçları
Bebek için anne sütü faydası, sayılamayacak kadar çoktur. Sağlığınızın korunması, sizin ve bebeğinizin metabolizma süreçleri açısından da önemlidir. Ancak ne kadar dikkat edilirse edilsin bazı dönemlerde anne sütünde azalma, kesilme, renk değişimi gibi istenmeyen durumlar ortaya çıkabilir. Peki “Anne sütü neden azalır?”, “Anne sütü nasıl kesilir?”, “Anne sütü neden kesilir?”
Anne sütü artırıcı ipuçları arasında en önemlisi, bebeğin sık sık emzirilmesidir. Eğer kullanıyorsanız sigara ve alkol tüketimini derhal sonlandırın. (7) Emziren bir anne olarak süt yapmak için, sizin vücudunuzdan kullanılan suyu telafi etmek için yiyeceklerden, içeceklerden ve içme suyundan gelen; günde yaklaşık 16 bardak suya ihtiyacınız vardır. Bu, yaklaşık 3 litre sıvı almanız gerektiği anlamına gelir6. Anne sütünü artırmak için düzenli ve yeterli su tüketimini yaşam tarzı haline getirin.
Bebeğinizin ve sizin için düzenli uyku, fiziksel aktivite ve dengeli beslenme gibi konulara dikkat etmeniz önerilir. Doğum sonrası beslenme ve doğum sonrası yaşam hakkında ayrıntılı bilgi almak için hekiminize ve diyetisyeninize danışabilirsiniz.
CH-20240123-78
Kaynakça:
- https://www.webmd.com/parenting/baby/nursing-basics (Son Erişim Tarihi 08.11.2022)
- https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/baby/breastfeeding/Pages/Storing-and-Preparing-Expressed-Breast-Milk.aspx (Son Erişim Tarihi: 10.08.2023)
- https://www.nhs.uk/conditions/baby/breastfeeding-and-bottle-feeding/breastfeeding/expressing-breast-milk. (Son Erişim Tarihi 08.11.2022)
- https://www.cdc.gov/breastfeeding/recommendations/handling_breastmilk.htm (Son Erişim Tarihi: 10.08.2023)
- https://www.nhs.uk/start4life/baby/feeding-your-baby/breastfeeding/healthy-diet/food-and-drinks-to-avoid/ (Son Erişim Tarihi 08.11.2022)
- https://www.eatright.org/health/pregnancy/breast-feeding/nursing-your-baby-what-you-eat-and-drink-matters (Son Erişim Tarihi 08.11.2022)
- https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/infant-and-toddler-health/expert-answers/low-milk-supply/faq-20058148 (Son Erişim Tarihi 08.11.2022)